Leren schrijven is voor elk kind een uitdagend proces, maar voor kinderen met dyslexie kan het nog net wat moeilijker zijn. Dyslexie is een leerstoornis die het moeilijk maakt om woorden en klanken goed te verwerken, waardoor zowel lezen als schrijven een grote uitdaging kan vormen. Gelukkig zijn er verschillende manieren om leren schrijven met dyslexie toegankelijker en leuker te maken voor kinderen. Dit blog biedt praktische tips en ondersteuning voor ouders, meesters en juffen uit Nederland en België die kinderen willen helpen tijdens dit leerproces.
Wat is dyslexie en hoe beïnvloedt het schrijven?
Dyslexie is een taalverwerkingsstoornis die ervoor zorgt dat kinderen moeite hebben met het koppelen van klanken aan letters. Dit leidt vaak tot fouten bij het lezen en schrijven, zoals het omdraaien van letters (bijvoorbeeld “d” en “b”) of het verwisselen van volgordes binnen een woord (zoals “pot” in plaats van “top”). Voor kinderen met dyslexie is het verwerken van geschreven taal vaak extra vermoeiend en tijdrovend.
Schrijven met dyslexie gaat niet alleen trager, maar fouten blijven ook hardnekkig terugkomen, zelfs wanneer een kind de regels van spelling en grammatica goed kent. Hierdoor kan frustratie ontstaan, wat het zelfvertrouwen van een kind negatief beïnvloedt. Het is daarom belangrijk om dyslectische kinderen op een positieve manier te ondersteunen en hen te helpen plezier in schrijven te vinden.
Ondersteuning bij leren schrijven met dyslexie
Er zijn verschillende strategieën en hulpmiddelen die kinderen met dyslexie kunnen helpen bij het leren schrijven. Hieronder vind je een aantal praktische tips die je kunt gebruiken in de klas of thuis.
Gebruik visuele hulpmiddelen
Dyslectische kinderen hebben vaak baat bij visuele ondersteuning. Door gebruik te maken van visuele hulpmiddelen kun je het schrijven eenvoudiger en leuker maken.
- Kleurcodes: Gebruik verschillende kleuren voor klinkers en medeklinkers om letters beter te onderscheiden. Dit helpt kinderen om de letters correct te koppelen aan klanken en vermindert verwarring tussen bijvoorbeeld de letters “b” en “d”.
- Schrijfruimtes: Geef kinderen een duidelijk gestructureerd blad met voorgedrukte lijnen of vakjes. Dit helpt hen bij het netjes schrijven en zorgt ervoor dat letters goed op de juiste plek blijven staan.
Visuele hulpmiddelen maken het schrijfproces voor kinderen met dyslexie overzichtelijker en minder stressvol.
Beweeg je weg naar woorden
Kinderen met dyslexie leren vaak beter door bewegingen en het gebruik van meerdere zintuigen. Dit heet multisensorisch leren, en het kan helpen om klanken en letters beter te onthouden.
- Schrijven in de lucht: Laat het kind een woord of letter groot in de lucht schrijven terwijl ze het hardop uitspreken. Dit stimuleert zowel de motoriek als het geheugen.
- Zand of scheerschuim: Laat kinderen woorden of letters schrijven in een bak met zand of scheerschuim. Dit maakt het oefenen tastbaar en leuk, en door de textuur onthouden ze de vorm van de letters beter.
Maak gebruik van technologie
Technologie kan een grote hulp zijn bij leren schrijven met dyslexie. Er zijn verschillende apps en hulpmiddelen die kinderen kunnen ondersteunen bij het schrijven.
- Spraak-naar-tekst: Apps die gesproken woorden omzetten in tekst kunnen kinderen helpen om hun ideeën sneller en foutloos op papier te krijgen. Dit vermindert de frustratie van het schrijven met de hand en geeft kinderen meer zelfvertrouwen in hun schrijfvaardigheden.
- Spellingscorrectie: Veel tekstverwerkingsprogramma’s zoals Microsoft Word hebben ingebouwde spellingscontrole die kinderen helpt bij het corrigeren van hun fouten. Je kunt kinderen leren om deze tools effectief te gebruiken.
Geef ruimte voor creativiteit
Het is belangrijk om dyslectische kinderen te blijven motiveren door hen creatieve manieren van schrijven aan te bieden.
- Schrijfverhalen: Laat kinderen korte verhalen of dagboekfragmenten schrijven waarin ze hun fantasie kunnen gebruiken. Moedig ze aan om te schrijven zonder zich te veel zorgen te maken over fouten, zodat ze het plezier in schrijven ontdekken.
- Oefen zonder druk: Geef kinderen genoeg ruimte om te oefenen zonder directe feedback op elke fout. Laat hen bijvoorbeeld tien minuten vrij schrijven over een onderwerp dat ze leuk vinden, en kijk daarna pas samen naar de tekst om verbeteringen aan te brengen.
Blijf geduldig en geef positieve feedback
Kinderen met dyslexie hebben vaak meer tijd nodig om het schrijven onder de knie te krijgen. Het is daarom belangrijk om geduldig te zijn en hen regelmatig positieve feedback te geven.
- Prijs de inzet: Focus niet alleen op het eindresultaat, maar prijs ook de inzet en de vooruitgang die het kind boekt. Dit kan een groot verschil maken in hoe het kind zichzelf ziet als schrijver.
- Stel realistische doelen: Stel kleine, haalbare doelen voor elk kind. Dit kan het schrijven veel minder overweldigend maken en geeft hen de kans om stap voor stap vooruitgang te boeken.
Hulpmiddelen voor thuis en in de klas
Er zijn verschillende hulpmiddelen die het schrijven met dyslexie kunnen ondersteunen. Hieronder vind je enkele handige tools:
- Lettertypes voor dyslexie: Er zijn speciale lettertypes, zoals Dyslexie Font, die speciaal zijn ontworpen om lezen en schrijven voor dyslectische kinderen makkelijker te maken. Deze lettertypes verminderen het omkeren van letters en maken de tekst leesbaarder. Een gratis font is bijvoorbeeld Lexia (dit font wordt gebruikt in de lessen en oefeningen van Taalkrak), wat ook al veel zal helpen.
- Oefenschriften met structuur: Gebruik oefenschriften waarin duidelijk de ruimte voor letters en woorden staat aangegeven. Deze schriften helpen kinderen om netjes te schrijven en houden de letters op de juiste lijn.
- Dyslexiesoftware: Er zijn diverse softwareprogramma’s die kinderen helpen bij spelling en schrijven, zoals Kurzweil en Sprint Plus. Deze programma’s lezen teksten voor en geven ondersteuning bij het schrijven van teksten.
Leren schrijven met dyslexie kan stap voor stap
Leren schrijven met dyslexie is voor veel kinderen een uitdaging, maar met de juiste ondersteuning en hulpmiddelen kunnen ze grote stappen zetten. Als ouder, meester of juf kun je een belangrijke rol spelen door kinderen te helpen op een manier die aansluit bij hun leerstijl. Multisensorisch leren, visuele hulpmiddelen en technologische ondersteuning zijn allemaal methoden die het schrijfproces leuker en toegankelijker kunnen maken.
Zorg ervoor dat kinderen altijd het gevoel hebben dat fouten maken mag en dat het belangrijker is om te blijven oefenen dan om alles meteen goed te doen. Met geduld, creativiteit en positieve feedback help je kinderen om meer zelfvertrouwen te krijgen in het schrijven en hun eigen weg te vinden.